Eylül ayının gelmesiyle birlikte kuşkusuz ebeveynlerin en çok destek almak istediği konuların başında okula uyum süreci geliyor. Okula uyum süreci, uyku, ebeveynin işe dönmesi, bebeğin memeden ayrılması ve bezden ayrılma gibi durumlarda olduğu gibi içerisinde ayrışmayı barındırıyor.

Çocuğun mizacı, ebeveyn ve çocuk arasındaki etkileşim tarzındaki farklılık sebebiyle kimi çocuğun adaptasyon süreci kısa ve kolay olurken kimisi daha fazla güçlük çekebiliyor.

Okula uyum sürecinde, çocuğunuzun gün boyunca bir çok farklı duyguyu yaşayabilir ve eve geldiği zaman güvenli limanındayken bağırmak, vurmak, ağlamak gibi davranışlar sergileyebilir.  Her çocuğun sergilediği davranışın arkasındaki sebep birbirinden farklı olabilir. Biri okulda yemeyi tercih etmediği bir yiyeceği zorla yemek durumunda kalabilir, biri takım oyunu oynarken kaybedebilir, biri etkinliğini istediği gibi yapamayabilir, biri fiziksel olarak zarar görebilir veya biri öğretmeni ile henüz bağ kuramamış olabilir. Çocuğunuzun zorlandığı durumların arkasındaki sebebi bulmanız çözüme ulaşma sürecinizi kolaylaştıracaktır.

Okul uyum sürecinde çocuğunuzun zorlandığını gözlemlediğiniz durumda ilk etapta okul ile iletişime geçmeniz ve iş birliği içerisinde yol almanız oldukça önemlidir.

Okul öncesi dönemde çocukların duygu farkındalığı ve dil becerileri henüz bir yetişkin kadar gelişmiş olmadığından kendilerini ifade etmek için davranışlarını, sanatı ve oyunu tercih ederler.

Oyun sayesinde, çocuğunuz ile aranızda kurduğunuz bağ derinleşir, çocuğunuzun duygularını fark etme beceriniz artar. Buna ek olarak, oynadığınız oyunlar sayesinde çocuğunuz yaşama hazırlanır, gerçek hayatta karşılaştığı veya karşılaşabileceği durumları deneyimleme şansına ulaşır. Oyun, miniğinizin tüm gün gerilmiş olan sinir siteminin regüle olması için yardımcı olur.

Ayrışma ve kavuşma zamanlarında çocuğunuzun zorlandığını gözlemlediğiniz durumları kolaylaştırmanıza yardımcı olacak birkaç öneride bulunmak istiyorum.

1)Çocuğunuzdan gelen sinyalleri takip edin.

Çocuğunuzun zorlandığı durumlarda ihtiyacının ne olduğunu birkaç gün boyunca gözlemlemeye gayret edin. Gözlemleriniz doğrultusunda çocuğunuzun hangi durum veya durumlar sebebiyle zorlandığını ve ona iyi gelecek yöntemi bulabilirsiniz.

2)Çocuğunuzun içerisinde bulunduğu ortamdaki uyaran miktarına dikkat edin.

Kimi zaman çocuklar güvenli yerlerinden ayrıştıklarında girdikleri yeni ortamdaki her hangi uyaran (ses, ışık veya görsel çeldiriciler) fazla ya da yetersiz gelebilir. Böyle bir durumla karşılaştığınız zaman bir uzman görüşü alabilirsiniz.

3)Her zamankinden fazla temas etmeye özen gösterin.

Özellikle 0-3 yaş döneminde kendi kendini regüle etme konusunda güçlük çeken miniğinizin sinir sisteminin yatışması için bol temas ve şefkate ihtiyacı olacaktır. Zorlandığını hissettiğiniz zamanlarda miniğiniz ile aranızda özel selamlaşmalar, dokunuşlar ve öpücükler oluşturabilirsiniz.

4)Fiziksel oyunlar oynayın.

Çocuğunuzun beklemediği durumlarla başa çıkabilme becerilerini destekleyebilmek adına sıklıkla zıplamak, güreşmek, bir yerden başka bir yere atlamak, kovalamaca ve parkur kurarak oynanan oyunlar oynayabilirsiniz. Bu oyunlar sayesinde çocuğunuzun gerilmiş olan sinir sisteminin güvenli bir alanda yatışması için ortam yaratabilirsiniz.

5)Çocuğunuzu güldürmek için ortam yaratın.

Gerilen sinir sisteminin en büyük yatıştırıcılarından birisi de kuşkusuz kahkaha atmak! Komik suratlar yaparak, çocuğunuzun yaptıklarını taklit ederek, konuşurken ses tonunuzu değiştirerek veya normalinizin dışında davranışlar sergileyerek çocuğunuzu güldürebilirsiniz.

6)Çocuğunuzla özel oyun saati oluşturun.

Miniğinizle baş başa, minimum uyaranın olduğu ve anın keyfini yaşayabileceğiniz bir ortamda oyun saatine davet edebilirsiniz. Çocuğunuzun hayal kırıklığına uğramaması adına özel oyun saatinizin süresini önceden belirlemenizi şefkatle öneriyorum. Özel oyun saati sayesinde çocuğunuzun zorlandığı durumları onarabilir ve ihtiyaçlarını karşılayabilirsiniz.

7)Kademli ve kısa süreli ayrılıklar içeren oyunlar oynamaya gayret edin.

Ce-e, saklambaç, oyuncak veya nesne saklayıp bulma, halat çekmece, karşılıklı top atıp tutma gibi kaybedip geri bulmayı deneyimleyeceğiniz oyunlar oynayabilirsiniz.

Şefkatli ve kademeli bir ayrışma süreci geçirmeniz dileğiyle!

Uzm. Çocuk ve Ergen Psk. Aslı Öztrak