Tuvalet alışkanlığı kazanmak miniklerimizin hayatında gelişimsel dönüm noktalarından biridir. Her çocuğun gelişimsel süreci kuşkusuz birbirinden farklı ve biriciktir. Çocukların bezi bırakma sürecinin mizaçlarına göre değişiklik göstermektedir. Süreç boyunca çocuğunuza “eğitim” veren bir konumda olmak yerine “rehberlik” etmenizi ve çocuğunuzun ihtiyaçlarını görüp hızına göre şefkatle ve sabırla ilerlemenizi gönülden öneriyorum.
Tuvalet Alışkanlığı Kazanmak Ne Demek?
Çocukların uyku ve uyanıklık durumlarında mesane ve bağırsak kaslarının kontrolünü sağlayabilmesi, tuvaletinin geldiğinin farkına varması, idrarını ve dışkısını yardımsız bir şekilde klozete yapabilme becerisinin gelişmesidir.
Tuvalet Alışkanlığı Ne Zaman Kazandırılmalıdır?
Her çocuğun tuvalet alışkanlığı kazanma yaşı birbirinden farklı olduğu gibi hızı da farklılık gösterir. Kimi çocuk bu süreci birkaç gün veya hafta içerisinde tamamlarken kimi çocuk için süreç daha uzun sürebilir.
- ay itibariyle çocukların tuvalet alışkanlığı kazanmak için gerekli olan bilişsel, fiziksel ve sosyal becerileri gelişmeye; mesane ve bağırsak kaslarını kontrol edebilmeye, ihtiyaçlarının farkına varmaya ve ihtiyaçlarını belirtebilmeye başlar.
Çocuğum Tuvalet Alışkanlığı Kazanmaya Hazır mı?
- Bezi 2 saatten daha uzun süre kuru kalabiliyorsa,
- Uykudan uyandığında kuru kalıyorsa,
- Mimikleriyle, hareketleriyle veya sözel olarak tuvaletinin geldiğini haber verebiliyorsa,
- Bezi kirlendiği zaman rahatsız oluyorsa,
- Bezini çekiştiriyor ve çıkartmak istiyorsa,
- Basit yönergeleri anlayabiliyor ve yerine getiriyorsa,
- Kıyafetlerini kendisi çıkartabiliyor ve giyebiliyorsa,
- Birkaç dakika boyunca sabit oturabiliyorsa,
- Sizin peşinizden tuvalete gelmek ve gözlemlemek istiyorsa,
- Bağırsak hareketleri ve tuvalet saatleri düzenliyse çocuğunuz tuvalet alışkanlığı kazanmaya hazır olabilir.
Mizaca Göre Tuvalet Alışkanlığı Kazanma
Tuvalet alışkanlığı süreci çocukların mizacına göre farklılık gösterebilir. Örneğin; duyusal hassasiyeti olan çocukları sifonun sesi, klozetin soğukluğu, ayağının yere değmemesi gibi durumlar rahatsız edebilir. Temkinli çocuklar yeni durumlara adapte olmakta güçlük çektiklerinden ötürü fiziksel olarak bezden ayrılmaya hazır olsalar bile süreçleri daha uzun sürebilir. Hareketli çocuklar, oyun oynarken tuvaletinin geldiğinin farkına varmayabilir, tuvalette uzun süre oturmaktan rahatsız olabilir. Direnç gösteren çocuklar, kontrolün kendisinde olduğunu hissetmek ister dolayısıyla bezden ayrılma zamanına kendi karar vermek isterler. İş birlikçi çocuklar, tuvalete giderken zorlanmaz, kendilerini hazır hissettikleri zaman tuvalet alışkanlığı kazanırlar.
Çocuğuma Nasıl Rehberlik Edebilirim?
Tuvalet alışkanlığı kazanma sürecinde çocuğunuzu yakından tanıyor ve size verdiği sinyalleri okuyabiliyor olmanızı önemsiyorum. Çocuğunuzun ihtiyacı doğrultusunda tuvalet konulu kitaplar okuyabilir, canlandırma oyunları oynayabilir, bezini tuvalette değiştirerek alışkanlık kazandırmaya başlayabilir, lazımlığı çocuğunuzun sıklıkla görebileceği bir yere koyabilir, çocuğunuzun hızına uygun şekilde ilerlemeye özen gösterebilir, zorlandığı noktaların farkına varıp rahatlatabilir, sabırlı davranmaya özen gösterebilir, kaçaklar olduğu zaman bu durumu normalleştirebilir, başarılarını övebilirsiniz.
Stressiz ve şefkatli bir süreç olması dileğiyle!
Uzm. Çocuk ve Ergen Psk. Aslı Öztrak